Thành tích này vượt xa thành công về kỹ thuật hoặc thương mại, nó thể hiện sự thay đổi sâu sắc trong tư duy nông nghiệp, từ phương pháp sản xuất truyền thống sang một mô hình bền vững, hiện đại, có trách nhiệm và chống lại khí hậu. Sự kiện này gửi một thông điệp mạnh mẽ: Nông nghiệp Việt Nam đang tiến lên trên một con đường xanh, một con đường đến tương lai.
từ sản xuất màu xanh lá cây đến xuất khẩu giá trị cao
Các sản phẩm nông nghiệp Việt Nam Xóa các rào cản kỹ thuật và chất lượng nghiêm ngặt để tiếp cận bàn ăn của Nhật Bản không còn là một kỳ tích hiếm gặp. Tuy nhiên, xuất khẩu gần đây của 500 tấn gạo japonica bằng cách một bộ công nghiệp nông nghiệp công nghệ cao hợp tác với Tập đoàn Nhật Bản Murase Murase mang ý nghĩa đặc biệt. Những gì làm cho lô hàng này khác biệt không phải là sự đa dạng hay số lượng của nó mà là phương pháp sản xuất mới lạ của nó, thân thiện với môi trường, giảm khí nhà kính và hoàn toàn có thể truy nguyên.
Thành công này là kết quả hữu hình đầu tiên của Sáng kiến chiến lược Việt Nam: Một triệu ha của loại phát thải thấp, chất lượng cao liên quan đến tăng trưởng xanh ở đồng bằng sông Mê Kông vào năm 2030 (được gọi là dự án gạo một triệu ha). Chính sách này nhằm mục đích tái cấu trúc toàn diện ngành công nghiệp lúa, chuyển từ sản xuất hàng loạt sang canh tác chất lượng cao, có giá trị.
Là một trong những doanh nghiệp đầu tiên được cấp quyền sử dụng nhãn Gạo Việt Nam Xanh và Phát thải thấp, Phạm Thai Bình, Chủ tịch của chiếc Cánh JSC công nghệ cao, nhấn mạnh rằng việc sản xuất gạo phát thải thấp chỉ liên quan đến việc thay đổi phương pháp canh tác. Nó đòi hỏi phải biến đổi toàn bộ chuỗi giá trị: giảm phân bón hóa học, tăng các tác nhân sinh học, quản lý nước chính xác, thu hoạch thân thiện với môi trường và đặc biệt là áp dụng công nghệ kỹ thuật số để theo dõi và truy xuất nguồn gốc.
Một minh chứng cho sự chuyển đổi màu xanh lá cây này là giá xuất khẩu của lô hàng, 820 USD mỗi tấn, cao hơn đáng kể so với mức trung bình 650 USD700 USD mỗi tấn và ngang bằng với gạo Hom Mali cao cấp của Thái Lan. Điều này chứng minh rõ ràng rằng các sản phẩm xanh, nếu được sản xuất một cách có hệ thống, có thể được định vị trong thị trường toàn cầu cao cấp. Hơn nữa, nó đặt nền tảng cho Việt Nam tham gia vào giao dịch tín dụng carbon nông nghiệp, một lĩnh vực hiện đang được phát triển thông qua hệ thống MRV MRV (Đo lường, báo cáo và xác minh) của đất nước, dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2028. Lĩnh vực gạo Việt Nam đã sẵn sàng cho các cơ hội lịch sử để mở rộng quy mô sản xuất bền vững. Đến tháng 10 năm 2025, thêm 3.000 tấn ST25, một trong những giống lúa cao cấp của Việt Nam, được chứng nhận là phát thải thấp, sẽ được xuất khẩu sang Úc, một thị trường khác được biết đến với các tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt.
Tuy nhiên, chiến thắng trên các thị trường cao cấp như vậy đòi hỏi nhiều hơn là chỉ là các loại ngũ cốc chất lượng. Nó đòi hỏi một hệ thống sản xuất mạnh mẽ, có trách nhiệm từ đầu đến cuối. Theo Binh, tiềm năng thị trường cho gạo chất lượng cao, thân thiện với môi trường là đáng kể, đặc biệt là ở EU, Mỹ và Trung Đông. Tuy nhiên, những cơ hội này đi kèm với các yêu cầu khó khăn: An toàn thực phẩm phải là tuyệt đối, không có dư lượng thuốc trừ sâu và phải truy xuất nguồn gốc đầy đủ.
Do đó, việc xây dựng các liên kết bền vững giữa nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp là rất quan trọng đối với sự thành công của Green Rice, ông nhấn mạnh.
Để đảm bảo rằng gạo xanh phát thải thấp không phải là một xu hướng thông qua mà là một nền tảng chiến lược dài hạn, Việt Nam phải trải qua một sự chuyển đổi toàn diện từ chính sách sang thực tiễn. Toàn bộ hệ thống sản xuất lúa phải được hiện đại hóa, xanh và tiêu chuẩn quốc tế. Ban đầu, điều này có nghĩa là chuyển từ các phương pháp truyền thống sang các mô hình hiện đại sử dụng phân bón sinh học, giảm lượng khí thải metan và tối ưu hóa quản lý nước. Những thay đổi này sẽ không chỉ cắt giảm khí thải mà còn tăng cường hiệu quả kinh tế và chất lượng sản phẩm, cho phép Việt Nam đáp ứng các tiêu chuẩn của thị trường hàng đầu.
Ngoài ra, để thực hiện hiệu quả mô hình này, các doanh nghiệp phải dẫn đầu trong công nghệ và định hướng thị trường, trong khi nông dân và hợp tác xã đóng vai trò là nhà sản xuất cốt lõi. Phối hợp chặt chẽ giữa các chủ thể này, được chính phủ hỗ trợ, là điều cần thiết để thiết kế lại các khu vực sản xuất tiêu chuẩn xanh, cung cấp tín dụng xanh cho nông dân và đầu tư vào cơ sở hạ tầng xử lý và hậu cần tuân thủ quốc tế. Quan trọng nhất, Việt Nam phải xây dựng một thương hiệu gạo phát thải thấp được công nhận trên toàn quốc với uy tín quốc tế.
Trong khi công nghệ và động lực thị trường là rất quan trọng, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Tran Thanh Nam đã nhấn mạnh vai trò trung tâm của các yếu tố con người. Đó là sự thay đổi trong tâm trí của nông dân đã đặt nền tảng cho sự thành công ban đầu của mô hình gạo phát thải thấp, ông lưu ý.
Từ việc khai thác đất trước đây để tối đa hóa năng suất, ngày nay, nông dân đang kết hợp sử dụng hiệu quả với làm giàu đất và phát triển chất dinh dưỡng tự nhiên để cải thiện chất lượng sản phẩm và bảo vệ tài nguyên. Ban đầu do dự về việc giảm phân bón, điều chỉnh lịch trình cây trồng hoặc thay đổi phương pháp tưới, nhiều nông dân đã chấp nhận những thay đổi này sau khi thấy sản lượng ổn định, giá cao hơn và thu nhập được cải thiện. Họ đã trở thành những người tiên phong trong sản xuất gạo phát thải thấp, cho thấy sự thay đổi mang tính cách mạng trong tư duy sản xuất nông nghiệp.